Meteorologie & Seismologie in Nederland
 |
 |
 |
 |
 |
|
Ozongat Tegenwoordig vormt zich jaarlijks boven de Zuidpool in de lente (bij ons is het dan herfst) een "ozongat". Het ontstaat in september, als de winter op de Zuidpool ten einde loopt. In het "gat in de ozonlaag" is zeker de helft van de ozon uit de ozonlaag, voornamelijk tussen 10 tot 40 kilometer hoogte, afgebroken door menselijke invloeden. Het tekort aan ozon ontstaat door een combinatie van factoren. In de eerste plaats wordt de lucht verontreinigd met verbindingen van chloor. Deze worden gevormd bij de afbraak van chloorfluorkoolwaterstoffen, die bekend staan als CFK's. Ook moet de temperatuur op 20 kilometer hoogte zo laag zijn dat er wolken kunnen ontstaan. In de poolwinter zakt de temperatuur op die hoogte in de atmosfeer tot onder -85ºC. In de derde plaats is er zonlicht nodig om ozon af te breken en ten slotte moet er geen verse lucht (met ozon) worden aangevoerd. Dat laatste gebeurt doordat de lucht boven de pool veel kouder is dan in de gematigde breedten en zich een min of meer afgesloten vat met koude lucht vormt. Rond half september is op de Zuidpool aan alle voorwaarden voldaan en wordt het ozon met 2 tot 3% per dag afgebroken. Uiteindelijk is de ozonlaag voor 60% afgebroken tot half oktober, wanneer de zon boven de Zuidpool weer hoog genoeg aan de hemel staat om de ozonlaag op te warmen. In november is de ozonlaag nog warmer en stroomt er verse ozonrijke lucht naar het gebied van de Zuidpool. Begin december is er geen sprake meer van een ozongat en het duurt dan tot september voor de afbraak opnieuw begint. Opmerkelijk is dat de temperatuur boven de Zuidpool in het voorjaar tegenwoordig ongeveer 10º lager is dan in de jaren zestig. Het ozongat is de schuldige: ozon speelt een belangrijke rol in de opwarming van de lucht op grote hoogte. Door het tekort aan ozon blijft die opwarming dus achter. Het mes snijdt aan twee kanten want de lage temperatuur zorgt er ook voor dat het ozongat langer kan blijven bestaan. Tussen 1983 en 1992 is het gat snel gegroeid tot zijn huidige grootte van 20 miljoen vierkante kilometer of tweemaal zo groot als Europa. Na 1992 is het ozongat niet groter geworden, maar ontstaat het wel elk jaar een paar dagen eerder. Verwacht wordt dat het gat rond de eeuwwisseling het grootst zal zijn. Daarna zal het langzaam kleiner worden als positief resultaat van het uitbannen van CFK's. |
Gewijzigd : 
webmaster@kitezonenoord.nl